Chwe Pherson Du Ysbrydoledig o Gymru

Mae Mis Hanes Pobl Ddu yn amser pwysig i ddathlu cyflawniadau a chyfraniadau pobl Ddu yn ein hanes.

Er ei bod hi’n wych dysgu am ffigurau adnabyddus fel Betty Campbell, mae hefyd yn bwysig tynnu sylw at bobl sy’n gwneud gwahaniaeth ar hyn o bryd. Dyma pum Person Du Cymraeg dylanwadol, pob un yn gwneud gwahaniaeth yn eu meysydd ac yn ysbrydoli eraill ar hyd y ffordd.

Tayce Szura-Radix

Mae Tayce yn frenhines drag a ddaeth yn ail ar y sioe deledu RuPaul’s Drag Race UK (Cyfres 2). Yn dilyn y sioe, daethant yn hynod boblogaidd ar Instagram. Mae Tayce yn fodel rôl i’r gymuned LHDTC+ ac wedi gweithio gyda brandiau mawr fel Coca-Cola. Fe wnaethant helpu i greu casgliad o ddillad niwtral o ran rhywedd gyda’r brand ffasiwn Nasty Gal.

Mae Tayce yn ffigwr pwysig i dynnu sylw atynt yn ystod Mis Hanes Pobl Ddu gan eu bod yn berson LHDTC+ Du llwyddiannus yn llygad y cyhoedd. Maent yn dangos i bawb y gallet ti fod yn ti dy hun a chyflawni pethau anhygoel. Wrth siarad yn agored am bynciau pwysig fel STIs, mae Tayce yn helpu pobl i beidio teimlo cywilydd am bethau fel hyn. Dangosai sut y gall pobl Ddu adnabyddus ddefnyddio’u llais i helpu eraill a gwneud newid positif.

Ali Abdi

Mae Ali Abdi yn rhywun sy’n gwneud pethau gwych i’w gymuned leol. Un o’r pethau hynny yw defnyddio chwaraeon i gael pobl ifanc i gymryd rhan, gan ei gwneud hi’n haws i grwpiau Du, Asiaidd, a lleiafrifoedd ethnig eraill chwarae chwaraeon a bod yn iach.

Mae hefyd yn trefnu Wythnos Gyrfaoedd a Modelau Rôl Grangetown. Mae’r digwyddiad yma’n helpu pobl Grangetown i gael cyngor ar yrfaoedd, sut i fynd i’r brifysgol, a sut i wneud cais am swyddi. Mae Ali yn dod â staff uwch y brifysgol i’r gymuned i gwrdd â phobl ifanc a’u teuluoedd yn bersonol.

Mae Ali yn dangos sut y gall un person wneud gwahaniaeth mawr yn eu hardal leol. Mae ei waith yn helpu pobl sydd wedi wynebu heriau oherwydd eu hil, ethnigrwydd, neu gefndir. Wrth helpu pobl ifanc a chreu cyfleoedd gwaith, mae’n adeiladu dyfodol gwell i’w gymuned. Yn 2019, cyflwynwyd Medal yr Ymerodraeth Brydeinig (BEM) iddo am ei waith.

Vaughan Gething

Mae Vaughan Gething yn wleidydd yng Nghymru a wnaeth hanes yn 2024 drwy ddod yn arweinydd Du cyntaf gwlad Ewropeaidd. Cafodd ei ethol yn arweinydd Llafur Cymru yn y Senedd gan ddod yn Brif Weinidog Cymru. Cyrhaeddodd y lefel uchaf o lywodraeth yn y wlad.

Er bod ei gyfnod yn y rôl yn fyr a daeth i ben gydag ymddiswyddiad, mae ei gyflawniad hanesyddol wrth gyrraedd swydd mor uchel yn garreg filltir arwyddocaol sy’n chwalu rhwystrau ac yn ysbrydoli eraill i gymryd rhan mewn gwleidyddiaeth a bywyd cyhoeddus.

Liana Stewart

Mae Liana Stewart yn wneuthurwr ffilmiau sydd wedi ennill BAFTA ac mae ei rhaglenni dogfen wedi cael eu dangos ar sianeli fel y BBC a Sianel 4. Archwiliodd un rhaglen ddogfen, Black and Welsh, beth mae’n ei olygu i fod yn Ddu a Chymreig drwy gynnwys pobl o bob cwr o Gymru yn rhannu eu profiadau. Enillodd y ffilm wobr BAFTA i Liana am y Cyfarwyddwr Gorau: Ffeithiol. Gweithiodd hefyd ar y gyfres Take Your Knee Off My Neck, a wnaed mewn ymateb i farwolaeth George Floyd.

Mae ffilmiau Liana yn adrodd straeon diddorol am brofiadau pobl Ddu ac yn rhoi dealltwriaeth ddyfnach i ni o sut beth yw bod yn Ddu yng Nghymru. Drwy rannu’n agored yr heriau a wynebodd yn ei gyrfa, mae hi’n ysbrydoli crewyr ifanc Du eraill, gan helpu i wneud y diwydiant teledu yn ofod mwy cynhwysol i bawb.

Ibby Osman

Roedd Ibby Osman yn rhan o ymgyrch ‘Don’t Hate, Educate‘ i frwydro yn erbyn hiliaeth. Ers hynny, mae wedi gweithio ar lawer o bynciau gwahanol, fel iechyd meddwl a thlodi. Mae wedi gweithio gyda Chomisiynydd Plant Cymru, gan ddefnyddio ei lais i helpu pobl ifanc sy’n cael amser caled yn yr ysgol, yn enwedig y rhai o gefndir mwyafrif byd-eang.

Mae Ibby yn dangos sut y gall pobl ifanc Ddu fod yn arweinwyr dros gyfiawnder cymdeithasol. Mae ei waith yn dangos y grym sydd gan leisiau pobl ifanc i wneud gwahaniaeth. Wrth frwydro dros gydraddoldeb mewn ysgolion a gweithio i sicrhau bod syniadau pobl ifanc yn cael eu clywed, mae Ibby yn helpu i adeiladu dyfodol tecach i bawb.

Uzo Iwobi

Mae Uzo Iwobi yn gyfreithiwr ac yn ymgyrchydd yng Nghymru. Hi yw sylfaenydd Cyngor Hil Cymru, sefydliad sy’n gweithio i herio anghydraddoldeb hiliol a hyrwyddo tegwch a dealltwriaeth ledled Cymru. Sefydlodd Uzo hefyd y Ganolfan Gymunedol Affricanaidd yng Nghymru a Fforwm Ieuenctid Lleiafrifoedd Ethnig Cenedlaethol Cymru. Mae hi wedi gweithio fel cynghorydd arbenigol i Lywodraeth Cymru ar gydraddoldeb ac amrywiaeth.

Mae Uzo wedi treulio ei gyrfa yn brwydro yn erbyn hiliaeth ac yn gwthio am Gymru fwy cyfartal. Mae wedi derbyn gwobrau am ei gwaith, gan gynnwys CBE gan y Frenhines am ei gwasanaethau i gydraddoldeb hiliol. Mae ei bywyd yn dangos y gall un person wneud gwahaniaeth enfawr yn ei gymuned wrth siarad allan a chreu lle i bawb.